Grootouders lopen buiten in de weide met hond en kleinkind

Ondervoeding

Bij ondervoeding krijgt het lichaam te weinig of niet de juiste voedingsstoffen binnen ten opzichte van wat het nodig heeft, waardoor iemands gezondheid, functioneren en kwaliteit van leven achteruit kan gaan. Ondervoeding maakt mensen kwetsbaar. Het zorgt voor verminderde conditie, langzamer herstel van ziekte of een behandeling, zoals een operatie, en kan ervoor zorgen dat iemand langer in het ziekenhuis moet blijven of, in het ergste geval, zelfs eerder komt te overlijden.1 Het kan iedereen raken. Jezelf, of iemand die je liefhebt. Jouw moeder, vader, opa, oma, buurman, -vrouw, partner of vriend. Daar kunnen én moeten we iets aan doen.

Man of leeftijd zit op de bank en lacht naar tienermeisje

Onderschat het niet

Uit onderzoek blijkt dat 85% van de Nederlanders zich (bijna) nooit zorgen maakt over ondervoeding.2 Toch komt ondervoeding vaker voor dan we denken. In Nederland zijn naar schatting meer dan 300.000 thuiswonende ouderen ondervoed.3 Daarnaast is gemiddeld 1 op de 4 à 5 patiënten in ziekenhuizen, zorginstellingen en de thuiszorg ondervoed.4 Ook is 38% van de ouderen op de geriatrieafdeling in het ziekenhuis ondervoed.5

Ondervoeding in de wereld 

Ondervoeding kent verschillende oorzaken. In Nederland ontstaat ondervoeding door andere factoren dan in gebieden waar hongersnood heerst. Het is belangrijk om dat onderscheid te maken. Ondervoeding kan acuut ontstaan of er juist langzaam insluipen, bijvoorbeeld door eenzaamheid, verdriet, verminderde eetlust of psychische problemen. Het kan óók het gevolg zijn van een ziekte, bijvoorbeeld kanker, dan spreken we ook wel over ziektegerelateerde ondervoeding.

Ondervoeding in de zorg: behandeling loont*

Tijdige behandeling van ondervoeding in de zorg zorgt voor een hogere kwaltieit van leven bij patiënten. Daarbij toont onderzoek aan dat behandeling van ondervoeding zorgkosten bespaart. Elke geïnvesteerde euro in de behandeling van ondervoeding levert €2,08 op in het jaar van het optreden van de ondervoeding.6

*We sluiten met de terminologie aan bij de terminilogie uit het rapport.

Meer informatie over ondervoeding

Deze organisaties delen betrouwbare informatie over ondervoeding. 

Deze website bevat links naar websites van andere partijen. Nutricia heeft geen controle over deze websites en aanvaardt geen enkele verantwoordelijkheid of aansprakelijkheid voor de inhoud, juistheid, actualiteit of volledigheid van de informatie op deze websites van derden waarnaar wordt verwezen. Het gebruik van dergelijke websites en de mogelijke verwerking van persoonsgegevens via deze websites vallen volledig onder de verantwoordelijkheid van de betreffende derde partij. Nutricia adviseert bij gebruik van betreffende externe websites het privacybeleid en de gebruiksvoorwaarden te raadplegen.

Neem bij vragen of opmerkingen contact op met ondervoedingophetmenu@danone.com.

FAQ

Veelgestelde vragen

Afhankelijk van wat de oorzaak is van de ondervoeding kunnen er verschillende dingen gebeuren in het lichaam. Omdat het lichaam te weinig voedingsstoffen binnenkrijgt is er bijvoorbeeld minder eiwit voor de spieren, minder vitamines en mineralen voor weerstand en herstel, en minder energie voor dagelijkse activiteiten.

Het gevolg kan zijn dat de spiermassa afneemt, het afweersysteem minder goed gaat functioneren waardoor het lichaam vatbaarder wordt voor ziektes en infecties, en het herstelvermogen van het lichaam minder wordt waardoor wonden vaak minder snel genezen en het herstel langer kan duren na een behandeling of ziekte.

Bij sommige ziektes verandert de stofwisseling van het lichaam op zo’n manier dat er juist meer voedingstoffen nodig zijn. Op die manier kan het lichaam ook uit balans raken en kan ondervoeding ontstaan.

Ja, ondervoeding kan ook voorkomen bij mensen met overgewicht. Dat klinkt misschien vreemd, maar het is echt mogelijk. 

Iemand met overgewicht kan toch ondervoed zijn als die persoon:

  • te weinig eet (bijvoorbeeld door eenzaamheid) of te weinig gezonde voeding eet (bijv. veel suiker en vet, maar weinig eiwitten en vitamines),
  • ziek is en daardoor meer voedingsstoffen nodig heeft,
  • snel veel gewicht verliest door ziekte of stress,
  • minder spiermassa heeft, wat ook een teken van ondervoeding kan zijn.

Ongeacht iemands postuur blijft het belangrijk om op de signalen te letten en actie te ondernemen bij een vermoeden van ondervoeding.

Met de campagne Ondervoeding op het Menu vragen we aandacht voor ondervoeding bij het algemeen publiek. Ondervoeding kan iedereen raken: jezelf, je vader, moeder, opa, oma, buurvrouw, partner of vriend. Daarom willen we dat iedereen weet hoe je (risico op) ondervoeding kunt herkennen en wat je kunt doen bij (risico op) ondervoeding. We geloven dat dat start met meer bekendheid voor het onderwerp. Zo kunnen we samen ernstige gevolgen hopelijk voorkomen!

Iedereen kan bijdragen aan deze campagne. Samen zorgen we voor kennisdeling en meer bewustwording over ondervoeding in Nederland. Zo kun jij bijvoorbeeld de campagneposter downloaden, printen en ophangen bij jou in de buurt! Of over de campagne vertellen aan jouw vrienden en familie. Maar het belangrijkste? Alert zijn op de signalen van ondervoeding bij jezelf of een naaste.

Nutricia is initiatiefnemer van deze campagne. Met de campagne Ondervoeding op het Menu wil Nutricia de bewustwording rondom (risico op) ondervoeding en de mogelijke gevolgen vergroten, zodat het eerder en beter (h)erkend wordt en ernstige gevolgen hopelijk voorkomen kunnen worden. Dat doet Nutricia door ondervoeding onder de aandacht te brengen bij het algemene publiek, op straat, op social media, in buurthuizen en verzorgingstehuizen.

Nutricia is producent van medische voedingen. Dit zijn speciaal samengestelde voedingen ontwikkeld voor patiënten die vanwege een bepaalde ziekte, voedselallergie, ondervoeding door ziekte en/of een behandeling niet of erg moeilijk via gewone levensmiddelen in hun voedingsbehoeften kunnen voorzien. Bijvoorbeeld patiënten met kanker, na een beroerte, patiënten op de IC of patiënten met (zeldzame, aangeboren) stofwisselingsstoornissen. De patiëntengroepen zijn zo divers als de verschillende ziektebeelden, waardoor er ook niet sprake is van één medische voeding maar een heel scala aan medische voedingen. Medische voedingen worden geadviseerd door een arts of diëtist en dienen gebruikt te worden onder medisch toezicht.

Met ‘Ondervoeding op het Menu’ vragen we, samen met diëtisten, vakspecialisten en (ex)patiënten aandacht voor ondervoeding. 

1Kruizenga H, Beijer S, Huisman-de Waal G, Jonkers-Schuitema C, Klos M, Remijnse-Meester W. Richtlijn ondervoeding herkenning, diagnosestelling en behandeling van ondervoeding bij volwassenen, Stuurgroep ondervoeding, 2019.

2Op basis van onafhankelijk, kwantitatief onderzoek onder 1015 Nederlanders, uitgevoerd door Martkteffect in juli 2025. 

3Zügül Y, van Rossum C, Visser M. Prevalence of Undernutrition in Community-Dwelling Older Adults in The Netherlands: Application of the SNAQ65+ Screening Tool and GLIM Consensus Criteria. Nutrients. 2023; 15(18):3917. Gecombineerd met de CBS cijfers mensen  >65 jaar (2023) en jaarlijkse bevolkingsgroei (2017-2023), de Vektis Factsheet Ouderenzorg en de NZa Monitor Zorg Voor Ouderen 2018 geeft dit naar schatting >300.000 ondervoede thuiswonende ouderen (>65, 2023).

4Kenniscentrum Ondervoeding: https://www.kenniscentrumondervoeding.nl/algemene-informatie-en-signalering/

5Kruizenga H, van Keeken S, Weijs P, et al. Undernutrition screening survey in 564,063 patients: patients with a positive undernutrition screening score stay in hospital 1.4d longer1. The American Journal of Clinical Nutrition 2016; 103(4): 1026-32.

6Nuijten, M. Ondervoeding in de zorg: behandeling loont. Een gezondheidseconomische analyse van ondervoeding. A2M, 2024.

x